De Vlaamse werkgeversorganisatie Voka pleit voor een apart statuut voor freelancers.

Voka voerde een bevraging uit bij ruim 400 Vlaamse ondernemers waaruit blijkt dat 4 op de 10 onder hen een duidelijke trend naar meer verzelfstandiging zien in de onderneming. Freelancers, jobdelen, platformarbeid, flexijobs … winnen het meest aan belang.

De ondernemers gaven in de bevraging aan dat het werknemersstatuut echter te rigide is. 80% van de werknemers staat positief ten opzichte van een derde statuut, dat enerzijds voldoet in voldoende bescherming en minimale rechten maar anderzijds ruimere flexibiliteit, inzetbaarheid en autonomie toelaat.

‘In ons land zijn er geen goede regelingen voor flexibele en atypische arbeid, de scheiding tussen werknemer en zelfstandige wordt steeds dunner en nieuwe arbeidsvormen, zoals platformarbeid en flexi-jobs, zijn in opmars. De arbeidsmarkt moet zich daaraan aanpassen.’, aldus Voka-topman Hans Maertens in dit artikel van De Tijd. Daarom pleit Voka nu voor de invoering van een derde statuut voor freelancers.

UNIZO liet vorige week, naar aanleiding van hun ‘Freelancer Focus 2017’-rapport, nog weten dat ze aandringt op een beleid dat freelancers ondersteunt en begeleidt als volwaardige zelfstandigen. Een ‘tussenstatuut’ voor freelancers is daarbij voor UNIZO niet aan de orde. “Freelancers zijn voor ons echte zelfstandigen. Uit onze enquêtes blijkt dat zij zelfstandig willen zijn en dat ze niet willen gaan naar een apart statuut dat lijkt op dat van een werknemer en waarin ze minder flexibiliteit zouden hebben”, zegt coördinator sociaal beleid Caroline Deiteren aan de VRT nieuwsdienst.

De Stichting Innovatie & Arbeid heeft in detail de freelancersmarkt in Vlaanderen in kaart gebracht en nagegaan of freelance werk ook werkbaar werk is. Ze vragen hiermee ook meer aandacht voor de freelancer. Omdat dé freelancer niet bestaat vragen ze een veelzijdige beleidsaanpak.

 

Per 100 werkende Vlamingen ongeveer 7 freelancers actief

De Stichting Innovatie & Arbeid definieert een freelancer als een zelfstandige ondernemer die geen personeel heeft en zijn eigen arbeid, kennis of creativiteit ‘verhuurt’ aan bedrijven op tijdelijke of projectbasis (gereglementeerde of vrije beroepen zijn geen freelance jobs). Op basis van deze definitie raamt de Stichting Innovatie & Arbeid dat Vlaanderen 119 226 freelancers telt.

De freelancers zijn een groeiend segment binnen de nieuwe zakelijke diensten. Uit de studie van de Stichting Innovatie & Arbeid blijkt dat freelance werk vooral de vorm aanneemt van management- en bedrijfsadvies (31%). 23% is actief binnen communicatie, reclame, vormgeving en fotografie, 17% in IT.

Vooral mannelijke freelancers

Bijna vier op vijf zzp’ers in de intellectuele diensten zijn mannen. De meeste zzp’ers (84,9%)  zijn al meer dan vijf jaar actief als zzp’er en zijn hoog opgeleid (86,6%).

Tevreden freelancers?

Zzp’ers in de intellectuele diensten zijn over het algemeen tevreden over hun jobkeuze (83,9% is tevreden), maar slechts 15,9% van hen is tevreden over hun sociaal statuut. Wat werkbaar werk betreft staan de zzp’ers in de intellectuele diensten aan de top (werkbaarheidsgraad van 57,8% tov alle zelfstandige ondernemers samen (50,7%)).

Toch laat ruim een kwart weten dat ze problematische werkstress ervaren en nog eens een kwart heeft problemen om de werk-privébalans te bewaren.

Uitdagingen of knelpunten voor freelancers?

Voor sommige freelancers staat hun verdienmodel onder druk door een neerwaartse tarievendruk, worden ze onzeker door de voortdurende zoektocht naar klanten, en bevatten sommige contracten valkuilen. Daarnaast springen de verschillen in het oog tussen de zelfstandige freelancer en de vaste medewerker in loondienst bij eenzelfde opdrachtgever. Die doen de vraag rijzen of een specifiek statuut nodig is voor freelancers.

Meer aandacht nodig voor freelancers

De context waarin freelancers werken evolueert snel. Het ontbreken van een uniforme definitie verhindert dat het beleid aandacht heeft voor deze groeiende groep op de arbeidsmarkt. De Stichting Innovatie & Arbeid doet met dit onderzoek een voorzet om meer aandacht te vragen voor de freelancers. Hoe dan ook dekt de vlag ‘freelancer’ vele ladingen van management consultants, over media professionals tot koeriers. Dé freelancer bestaat niet. Er is dus nood aan een veelzijdige beleidsaanpak.

Lees er hier het volledige rapport op na.

 

Freelancen zit in de lift. Dat staat in het UNIZO-dossier ‘Freelancer Focus 2017’ – Onderzoek naar Freelancers in Vlaanderen & Brussel. Er is een stijging van het aantal freelancers met 9,0% ten opzichte van vorig jaar. Uit de Startersatlas 2017 van UNIZO blijkt ook dat zakelijke dienstverlening sinds enkele jaren de ranglijst aanvoert met het hoogste aantal startende eenmanszaken/vennootschappen. Wie is de freelancer in Vlaanderen en Brussel en hoe denken zij over hun sociaal statuut?

Het grootste deel van de freelancers bevindt zich in de sector van “adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer & adviesbureaus op het gebied van public-relations en communicatie” (30.754) , “IT-diensten” (14.568) en “Creatieve activiteiten, kunst en amusement” (13.322). Samengeteld komen deze drie groepen samen op een cijfer van 58.644 freelancers (49,1% van het totaal).

Profiel van de freelancer

Uit een studie van UNIZO rond het profiel van de freelancers onder hun leden blijkt dat 69% van de freelancers man is en 31% vrouw. 62% van de respondenten is tussen 35 en 54 jaar oud. 14% is tussen de 25 en 34 jaar oud en minder dan 1% is jonger dan 25. 23% is ouder dan 55.

10% van de freelancers is actief in management consultancy, 9% in project management, 6% in human resource consultancy en interim management, 4% in marktonderzoek en sales, 3% in technische consultancy en 2% in accounting of financieel consultancy. In totaal werden 22 freelance-activiteiten gedefinieerd door UNIZO waaruit de respondenten konden kiezen.

41% van de freelancers rekent een uurtarief aan, 36% verrekent per halve dag of hele dag, 19% rekent forfaitprijzen per type opdracht en 4% rekent per maand af. In 2017 rekent drie op vier freelancers een uurtarief aan tussen 30 en 90€ (excl. btw).

Tevreden met inkomen?

56% van de freelancers vindt dat ze goed tot zeer goed verdient en maakt zich geen zorgen. 30% verdient net genoeg om rond te komen. 14% geeft aan te weinig te verdienen en verwacht financiële problemen.

Vinden van nieuwe klanten?

Het eigen netwerk is voor de freelancers het belangrijkst om nieuwe klanten te vinden (88%). Ook bestaande klanten (68%) en tussenpersonen of bemiddelaars (45%) zijn hierbij belangrijk. Ook via netwerkactiviteiten (30%) en de eigen website (21%) krijgen freelancers nieuwe opdrachten binnen.

59% van de freelancers geeft ook aan samen te werken met andere freelancers (46% projectgebonden, 5% op structurele wijze).

Sociaal statuut moet beter

87% van de respondenten gaf aan dat het sociaal statuut van de freelancer moet verbeteren. Van die 87% is 26% zelfs bereid daar meer voor te betalen. 76% van die 87% vindt dat het sociaal statuut voor zelfstandigen gelijkgesteld moet worden aan dat van de werknemer. Zaken die prioritair verbeterd moeten worden zijn volgens de respondenten vooral een hoger minimumpensioen (71%), hoger proportioneel pensioen (54%), uitbouwen van een werkloosheidsverzekering (48%), hogere uitkering langdurig arbeidsongeschikten (40%).

Lees het volledige rapport en de beleidsaanbevelingen van UNIZO na via deze link.

Je moet geen HR-expert zijn om het er mee eens te zijn dat we in de toekomst minder en minder over functies binnen een hiërarchische structuur zullen spreken, maar meer over het invullen van behoeften inzake competenties, skills, talenten, … Als je dat vanuit de positie van de zelfstandige professional bekijkt is het vooral belangrijk een ‘match’ te vinden tussen de organisatie en de professional inzake de rol die hij/zij invult.

Het schema hieronder probeert in kaart te brengen hoe de klassieke functies van een organisatie, nl. management, ondersteunende en uitvoerende diensten door de zp’er aangevuld worden vanuit verschillende rollen. Misschien wat zwart-wit en niet helemaal volledig, maar het geeft een duidelijke indicatie waar die flexibele schil impact zal hebben.

Het belang om dat onderscheid te maken heeft te maken met het feit dat het hier niet enkel om het leveren van kennis of ‘handjes’ gaat. De rol die de zp’er opneemt bepaalt op de eerste plaats ook zijn verantwoordelijkheid, wat in een contractuele relatie tussen opdrachtgever en zp’er maar best goed wordt afgelijnd bij aanvang. Een ander facet van de gekozen rol heeft ook met betrokkenheid of engagement te maken: op welke manier wil de zp’er zich inzetten in een breder of groter verhaal? Bijvoorbeeld door echt te gaan participeren in de organisatie. Vooral op het vlak van de consultant zien we hier interessante nieuwe mogelijkheden ontstaan.

Wil je weten hoe dit in z’n werk kan gaan, kom dan op het FEDIPRO-event op 26 oktober e.k. luisteren naar Prof. dr. Ard-Pieter de Man (Sioo.nl en Vrije Universiteit Amsterdam). Hij bekijkt al meer dan 10 jaar als adviseur én academicus hoe het ‘adviesvak’ evolueert en hoe nieuwe thema’s en business modellen ontstaan om oplossingen te bieden als consultant. Vergeet uurtje-factuurtje en laat je inspireren door inzichten die voor elke consultant (ook de zelfstandige) het verschil moeten maken, zoniet loop je de kans niet langer relevant te zijn voor je klant.

Volledige programma van het FEDIPRO-event op 26 oktober 2017.

 

 

Op 14 juni 2017 gaat het nieuw Belgisch kennisplatform NextConomy.be online. Het platform brengt info en opiniestukken voor en over freelancers én opdrachtgevers. “Er bestaan al heel veel bronnen met info voor freelancers. Alleen is die info erg versnipperd en zelfs onvolledig. Aan de kant van de opdrachtgevers valt er zeker nog veel te vertellen over het inzetten van freelancers”, zegt Marleen Deleu, hoofdredacteur NextConomy.be. “Het kennisplatform wil beide werelden meer met elkaar verbinden en het debat aanzwengelen tussen alle betrokken partijen.”

Hoe vind je opdrachtgevers? Hoe zorg je ervoor dat een opdracht verlengd wordt? Wanneer kan je een referentie vragen en bij wie? Hoe bepaal ik mijn tarief?  Maar ook voor opdrachtgevers: Hoe vind ik een freelancer? Wat moet ik doen om schijnzelfstandigheid te vermijden? Wat is een marktconform tarief?, …

Heel veel vragen dus bij beide partijen. NextConomy ambieert een echte kennisbank te worden met content voor de freelancers én opdrachtgevers. “Freelancers en opdrachtgevers werken samen, maar weten erg weinig over elkaar. Wij willen de relatie tussen hen verbeteren, zodat ze elkaar veel beter leren kennen en begrijpen”, zegt Marleen Deleu.  Het kennisplatform NextConomy  brengt daarom neutraal en objectief nieuws en duiding, aangevuld met opinies van belangrijke spelers uit het veld. Dat alles op maat van freelancers en opdrachtgevers.

Debat aanzwengelen

Maar het kennisplatform streeft ernaar om meer dan alleen info geven. “We willen met NextConomy het debat aanzwengelen over de freelance-wereld. En we willen hierbij ook de overheid, vakbonden, de academische wereld en andere betrokken partijen betrekken. Een voorbeeld? Het aantal freelancers groeit in België, maar zij hebben geen apart statuut. Zij vallen onder de grote noemer van zelfstandigen, maar in de praktijk werken ze op een heel andere manier dan iemand die een kmo leidt. Is er nood aan een freelance statuut? En hoe moet dat er dan uitzien? Die vragen stellen wij en vertolken daarbij  eigenzinnige meningen of alternatieve denkpistes.”

Initiatiefnemers

Marleen Deleu, eigenaar van de Flex Academy, en Hugo-Jan Ruts, stichter van het Nederlands kennisplatform Zipconomy, zijn de initiatiefnemers van NextConomy. De lancering is mede mogelijk gemaakt door de steun en inbreng van   vier founding partners en enkele sponsoren. Er is een eigen redactie in de beide landstalen, maar ook gastbloggers brengen  nieuws en achtergrondinfo over regelgeving, financiële informatie, marktontwikkeling en technologieën. Dit alles met focus uitsluitend gericht op de Belgische markt. Het platform verschijnt op 1 juni online in beide landstalen.

De 4 founding partners:

• 3W: marktleider in interim management en een divisie van  Adecco
• Tapfin: de MSP-divisie van ManpowerGroup Solutions
• TCP: Europees expert voor payrolling en contracting
• SThree: wereldwijde HR dienstverlener gespecialiseerd in STEM profielen

NextConomy in het kort

NextConomy is een nieuw en uniek Belgisch kennisplatform waar je discussies, meningen en informatie vindt over alles wat leeft bij freelancers en opdrachtgevers. Het kennisplatform wil beide werelden meer met elkaar verbinden en het debat aanzwengelen tussen alle betrokken partijen.

Fedipro is Silver Partner van Nextconomy en wil helpen van het platform een succes te maken. NextConomy.be komt ook aan bod op ons FEDIPRO Power Event van 26 oktober 2017.

 

Freelancers, zijn ze te benijden of te beklagen? Hoe vrij zijn zij echt in deze geconnecteerde netwerkeconomie? Wat is hun strategie? Wat zijn hun troeven, wat zijn hun angsten, wie zijn hun bondgenoten? Hierbij enige persoonlijke overpeinzingen om een gedachtewisseling te openen.

Eerst de basics

‘Freelance’ is de contractvorm waarbij een individu of een bedrijfje zich verbindt om een prestatie te leveren voor een opdrachtgever. Voor een korte duur of de duur van een project verhuurt men de eigen arbeid, kennis en/of creativiteit aan één of meer ondernemingen of personen. Meestal uurtje factuurtje. Freelance verschilt fundamenteel van loondienst door de afwezigheid van een arbeidsovereenkomst met de bijhorende gezagsverhouding en richtlijnen qua werkuitvoering. Een freelancer bepaalt zijn werkorganisatie en werkplaats volledig zelf. Wel kan je als opdrachtgever de kenmerken opsommen waaraan het gewenste eindproduct minimaal moet voldoen.

Oorsprong

Voor de origine van het woord “freelance” verwijst Wikipedia naar een passage uit het verhaal van Sir Walter Scott over Ivanhoe. We schrijven 1819. “I offered Richard the service of my Free Lances, and he refused them—I will lead them to Hull, seize on shipping, and embark for Flanders; thanks to the bustling times, a man of action will always find employment.” Hij verwees met die term naar vrije en goed getrainde mannen die hun vechtlust en hun speren ter beschikking stelden aan de feodale heren die ze wilden betalen. Huurlingen dus. Pour la petite histoire: deze term is zeker niet door Scott verzonnen. Een of andere slimmerik besloot eens dieper te graven en schakelde de zoekfunctie van Google Books in. Zo kwam hij uit bij een nog ouder boek: ‘The Life and Times of Hugh Miller’ van Thomas N. Brown uit 1809: “But when the battle was hottest, Hugh Miller was a loyal combatant, not a free lance.”

Terminologie

Voor de etymologie van het woord freelance mogen we alleszins de visuele connectie maken met het gereedschap van de “vrije lansiers”. Zij verkopen hun strijdwapens en dus hun combattieve competenties aan opeenvolgende opdrachtgevers. Met ‘free’ werd bedoeld: vrij van eender welke heerser, ze konden voor iedereen vechten. Mettertijd werd het gereedschap de benaming voor de persoon zelf. Dat materiaal, die free lances van toen, zijn vandaag uiteraard al lang vervangen door laptops met ‘free wifi’.  Sommige spitsvondige grapjassen refereren toch nog graag naar het polemisch verleden als ze zich presenteren als huurwoordenaar, penneridder of – ook leuk gevonden – ‘Sellsword’.

Synoniemen

De term freelance is vervolgens in de twintigste eeuw snel gemeengoed geworden: de woorden werden aaneengeschreven en de term werd op zijn beurt al snel een werkwoord. Er zijn (vooral in Nederland) intussen ook al heel wat synoniemen voor freelancer in omloop: zelfstandige professional, zakelijk dienstverlener, onafhankelijk contractant, zelfstandige zonder personeel, kenniswerker, zelfstandig werkende eenpitter, eenmanszaak, own account worker, independent professional, consultant… Maar de term freelancer doet om de een of andere reden toch nog steeds de meeste belletjes rinkelen.

Vraag en aanbod

Voor de bedrijfswereld zijn freelancers intussen ‘gefundenes fressen”, zij beginnen de geneugten en voordelen van ad hoc uitbesteding aan uiterst flexibele en tegelijk zeer gespecialiseerde freelancers goed te snappen. Hun redenering luidt ongeveer als volgt: “Je zet altijd het juiste talent op de juiste klus voor de juiste tijd. Je betaalt alleen voor de gewerkte uren. Dat is op termijn veel goedkoper omdat ze geen vast contract hebben. Freelancers moeten uit puur zelfbehoud steeds uitmuntend werk leveren. Dat maakt hen veel efficiënter en flexibeler om tijdelijke drukte op te vangen en zo je eigen medewerkers te sparen. Freelancers zijn ook ideaal voor onverwachte deadlines of moeilijke klussen. Verder moet je ze ze geen dure opleidingen geven terwijl ze anderzijds toch wel een gevarieerde ervaring binnenbrengen omdat ze overal nieuwe inspiratie kunnen opdoen.” Enzovoort.

Uitdagingen

Anderzijds zien we in de cijfers dat steeds meer mensen zich geroepen of genoodzaakt voelen om voor dit statuut met minder sociale zekerheid te kiezen. Sommigen riskeren hiermee wel van in een precaire situatie te belanden omdat ze voortdurend moeten bedelen om opdrachten of omdat ze helemaal alleen, en zonder richtlijnen of conventies, de prijsonderhandeling met hun machtige opdrachtgever moeten aangaan. Er zijn immers geen minimumtarieven. Die freelancers worden zo min of meer verplicht om ook korte en slecht betaalde opdrachten aan te nemen. En tijdens elke opdracht moeten ze voortdurend denken en (net)werken aan de acquisitie van de volgende. Heel stresserend, niet?

Vandaag wordt dus haast elke zelfstandige adviseur, schrijver, fotograaf, technicus, IT-specialist, designer, programmeur en kunstenaar geconfronteerd met aartsmoeilijke strategische vragen.

• (Hoe) kan hij zich duurzaam positioneren in de snel wijzigende arbeidsmarkt van onze genetwerkte interneteconomie?
• Wie beschermt zijn belangen en wie vertegenwoordigt zijn beroepsgroep bij het beleid? Freelancers hebben immers geen vakbond achter zich en ook de ondernemersorganisaties nemen hen niet echt serieus. Aangezien freelancers eigenlijk hun eigen werkgever én werknemer zijn vallen ze bij beiden uit de boot.  Als hij – bijvoorbeeld als ICT-specialist – een jobbemiddelaar of een opdrachtgever inschakelt verbindt hij zich voor een lange duur maar met veel minder sociale bescherming dan een gewone medewerker.
• Waar haalt hij zijn klanten? Er bestaan allerlei elektronische marktplatformen die de vraag van opdrachtgevers koppelen aan het aanbod van freelancers. Zijn die allemaal even koosjer? Op het eerste zicht word je vooral gedwongen te concurreren op prijs en snelheid. Is dat een goede zaak?  Wat zijn goede samenwerkingsformules?
• Als hij zich verenigt in een of ander los-vast samenwerkingsverband van gelijkgezinden zit hij misschien in de kortste keren weer vastgeklonken aan een organisatie met allerlei verplichtingen en overheadkosten. Hoe scheidt hij het kaf van het koren? En hoe krijgt hij dan het bedrijfsbelang en het belang van de freelancer goed gealigneerd?
• Langs alle kanten wordt hij aangemaand om te netwerken en aansluiting te zoeken bij mogelijke opdrachtgevers. Maar heeft hij daar de tijd voor? En waar precies bereikt hij het vlotst en voordeligst zijn doelgroep?
• Hij moet zich focussen en specialiseren. Maar hoe gaat dat in zijn werk?
• Voorts moet hij een eigen website opzetten en daar een heel CRM met content management rond bouwen. Maar hoeveel mag dat kosten en wanneer heeft hij dan nog tijd voor het echte werk?
• Hoe verzekert hij zich van een doorlopende inkomstenstroom? Hoe bepaalt hij zijn tarieven? Hoeveel moet hij maandelijks verdienen om op het eind van het jaar voldoende over te houden?

Enfin, u kan zich ongetwijfeld ook nog andere hamvragen voor de geest halen…

Toekomstplannen

We weten dat de SERV bezig is met een uitgebreid onderzoek naar de meer dan 140.000 zelfstandige professionals in Vlaanderen.  Fedipro organiseert zich om de belangen van zelfstandige kenniswerkers en dergelijke daadwerkelijk te gaan behartigen.

Misschien hebt jij als betrokken lezer ook nog bedenkingen of suggesties? Geef hieronder gerust wat meer input en deel ervaringen zodat we tot een grondig en constructief debat in beleidsmiddens en op publieke fora kunnen komen.

Philip VERHAEGHE

Een cruciale vraag voor de zelfstandige professional is op welke manier hij verantwoordelijk en dus desgevallend aansprakelijk is voor zijn activiteiten in relatie tot de ‘rol’ die hij opneemt: afstandelijke expert, meedenkende consultant, uitvoerende interimmanager, trusted advisor, coachende mentor, adviserende coördinator, uitvoerende professional,…. In bepaalde gevallen wordt dit opgevangen door het intermediaire bureau, in ander gevallen moet de IPRO zelf instaan voor afspraken met de opdrachtgever en een passende verzekering. De Taskforce wil alle mogelijke scenario’s uitdiepen en zowel de opportuniteiten als risico’s verder in kaart brengen. We voorzien een traject van een 4-tal vergaderingen (vanaf april en locatie te bepalen ifv deelnemers) met een duidelijke finaliteit. Naast leden zullen we ook experten (waaronder onze kennispartners) inschakelen. Een eerste sessie zal plaatsvinden eind maart in Gentbrugge in het bijzijn van Marc Peltyn, verzekeringsexpert bij Group Casier, met wie we het een en ander aan het voorbereiden zijn.

Interesse? Contacteer fedipro@2mpact.be

Minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO’s, Landbouw en Maatschappelijke Integratie Willy Borsus heeft begin februari de eerste editie van de Boordtabel van de KMO’s en de zelfstandige ondernemers voorgesteld die ontwikkeld werd door de FOD Economie. Deze publicatie, die opgebouwd is rond vijf modules, is gebaseerd op officiële statistieken en zal jaarlijks geactualiseerd worden.

De International Labour Organization (ILO) onderzocht de trends van niet-standaard werkgelegenheidsvormen wereldwijd. Daarbij analyseerde de organisatie de redenen die schuilgaan achter het fenomeen waaronder verhoogde concurrentie, veranderende organisatorische praktijken van bedrijven en lacunes in de regulering.

Je kan het rapport gratis downloaden op de website van ILO.